توضیحات
مزیت های نسبی
با توجه به اقلیم سرد و خشک و استان زنجان و تحمل این گیاه به سرمای بالای 50- درجه سانگیراد و میزان عملکرد مناسب در هر هکتار و مزیت نسبی کشت در مناطق اینچنینی و قابلیت استفاده در چرخه حفظ ارزش زنجیره دارویی، (که ترکیبات شیمیایش دارای حدود 0.06 تا 1 درصد اسانس می باشد که شامل آلیل پروپیل – دی سولفید و دو ترکیب گوگردی می باشد. همچنین دارای آلیسین و آلیساتین 1 و 2 می باشد) کشت این گیاه پیشنهاد می گردد.
*موسیر در خاک های شنی و لومی با زهکش خوب رشد می کند. این گیاه در خاک های اسیدی، خنثی، قلیایی و حتی خیلی قلیایی رشد می کند. موسیر می تواند در سایه رشد کند.
کاشت
- آماده سازی زمین: موسیر در دو فصل بهار و پاییز کشت می شود،که کشت آن در فصل پاییز سبب رسیدن زودتر آن می گردد،عامل تعیین کننده در زمان کشت موسیر دمای هواست، در مناطقی دمای هوا به زیر 20- درجه سانتیگراد برسد گیاه را در فصل بهار کشت می کنند. موسیر گیاه کم توقعی است اما نسبت به بافت خاک حساس می باشد و در خاک های رسی و سنگین به سختی رشد می کند، بهترین بستر کشت خاک های حاصاخیزسبک و لومی-شنی که زهکشی خوبی دارند، می باشد. با مشخص شدن زمان کاشت خاکورزی بهتر است چند ماه زودتر از زمان کشت بعد از یک مرحله آبیاری انجام گیرد، چرا که آبیاری سبب سبز شدن علف های هرز شده و در مراحل خاکورزی می توان جمعیت آنها را کاهش داد، برای خاکورزی از گاوآهن قلمی برای شخم زدن در عمق متناسب با نوع زمیناستفاده می شودو پس از آن با اعمال 10 تن کود پوسیده دامی نسبت به مخلوط کردن خاک و کود با دیسک اقدام می نماییم، لازم به ذکر است میزان کود دامی بیشتر به علت بالا بردن دمای بستر کشت سبب پوسیدگی غده ها می گردد. و در آخر پس از مخلوط کردن سطح خاک را با ماله صاف می نماییم.
*به منظور حفظ رطوبت خاک، استفاده از دستگاه های خاکورزی مرکب توصیه می شود.
- انتخاب پیاز مناسب یکی از مهمترین رموز موفقیت در کشت موسیر می باشداندازه پیاز مهمترین فاکتور انتخاب می باشد، پازچه های متوسط مناسب ترین انتخاب برای کشت هستند و بیبشترین عملکرد اقتصادی را دارند.مقدار پیاز مورد نظر برای هر هکتار بسته به نوع دو ونیم تا سه تن پیاز بذری می باشد. لازم به ذکر است بهتر است پیاز تهیه شده با خصوصیات اقلیم مورد کشت بیشترین هم خوانی را داشته باشد.
*به منظور ضدعفونی پیاز ها از محلول قارچ کش کاربندازیم استفاده می گردد.
- پیاز موسیر را نباید خیلی عمیق کشت کرد چون توان سبز شدن را از دست می دهد ، و کشت سطحی احتمال سرما زدگی و بیرون زدن از خاک با آبیار ی را دارد بنابراین بهترین عمق کشت 10 تا 12 سانتیمتر می باشد. برای کشت ردیفی فاصله بین پیاز ها روی ردیف 10 تا 15 سانتیمتر و بین ردیف ها 20 تا 30 سانتیمتر در نظر گرفته می شود.
داشت
آبیاری:
پس از کشت بهتر است در اسرع وقت آبیاری صورت گیرد. در طول فصل سرد نیازی به آبیاری نیست چرا که آمار های هواشناسی نشان داده در سال های اخیر تا اواسط اردیبهشت در بیشتر نقاط استان بارش ها از حجم خوبی برخوردارند، اما از آنجا که زمان برداشت در اواسط خرداد آغاز می شود، لذا حدود 2 تا 3 نوبت آبیاری نیاز است. آخرین آبیاری حدود 2 تا 3 هفته قبل از برداشت صورت می پذیرد.
*از آبیاری زیاد پرهیز شود چرا که سبب افزایش بیماری های قارچی و پوسیدگی پیاز موسیر می شود.
*از آنجا که گیاه آفتابگردان در شرایط تنش آبی زودتر از سایر گیاهان پژمرده می شود، می توان آن را به عنوان شاخص زمان آبیاری در اطراف مزرعه کشت کرد.
جلوگیری از یخ زدگی: یکی از مشکلات عمده کشت موسیر در مناطق سردسیر،تناوب یخ بندان و ذوب شدن برف ها می باشد، مرگ زمستانه زمانی رخ می دهد که پیازچه ها و ریشه ها یخ بزنند، از نشانه های یخ زدگی زرد شدن برگ ها و شیشه ای شدن پیاز ها است. از آنجا که عمده خسارت یخ زدگی در فروردین ماه رخ می دهد کشت پاییزه سبب توان نسبی گیاه در مقابل با یخ زدگی و صدمه کمتر می گردد.
*در مناطق سردسیر نباید عمق کشت را کمتر از 10 تا 12 سانتیمتر در نظر گرفت، در ضمن با مالچ پاشی سطح مزرعه ( از قبیل کاه و کلش) از خسارت به پیاز و ریشه می توان جلوگیری کرد.
مبارزه با علف های هرز، آفات و بیماری ها:
1. آنچه در کنترل علف های هرز موسیر باید مد نظر قرار گیرد این است که برای مبارزه با علف های هرز می بایست حتما از روش های غیرشیمیایی استفاده کرد، که می توان به مواردی از قبیل: الف) آماده سازی زمین مناسبترین شیوه برای مبارزه با علف های هرز موسیر می باشد، چنانچه خاکورزی طبق دستور العمل قبل از کشت صورت پذیردعلف های هرز مزرعه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. ب) استفاده از کولتیواتور بعد از سبز شدن و قیل از توسعه ریشه ها نیز برای مبارزه با علف های هرز موسیر مناسب است. ج) وجین دستی علف های هرز آخرین درمان برای کنترل علف های هرز مزرعه موسیر می باشد.
2. برای کنترل آفات و بیماری های مزرعه موسیر رعایت چند نکته الزامی است:
الف) از کشت پیازچه های آلوده و ناسالم می بایست پرهیز کرد (بهتر است پیازچه ها قبل از کشت توسط گیاهپزشک بررسی شوند). ب)زمان مناسب کاشت یکی از مهمترین فاکتورهایست که بر کنترل آفات و بیماری های موسیر موثر است (کشت زود هنگان پاییزه شرایط را برای پوسیدگی پیازچه ها فراهم می کند.). ج) زرد شدن برگ ها در ابتدای بهار می تواند به دلیل کم آبی، تغذیه نامناسب و یا یخ زدگی پیاز موسیر باشد.
*در صورت بروز زردی برگ ها بهتر است مزرعه توسط گیاپزشک بازدید شود چنانچه بیماری قارچی تشخیص دادخ شود، هرچه سریعتر گیاهان آلوده از مزرعه حذف شوند.
* از انجا که بیماریهایی که بر سایر پیازداران خسارت وارد می کند بر موسیر هم اثر گذارند، لذا می بایست تناوب کشت بگونه ای تنظیم شود که کشت موسیر تا یکی دوسال بعد از کشت سایر پیاز داران صورت نپذیرد.
*کاشت گیاهانی مانند همیشه بهار، نعناع، پونه و خرزهره در حاشیه مزرعه موسیر کمک بسیاری می کند تا خطر بیماری و آفات کاهش یابد.
برداشت
1.افزایش عملکرد: برای افزایش عملکرد باید پیاز خوب انتخاب و تغذیه و آبیاری بشکل مناسب صورت پذیرد.
- زمان برداشت: زمان برداشت تاثیر زیادی بر کیفیت و جلوگیری از آلودگی پیازچه های موسیر دارد، چنانچه زمان برداشت به تاخیر افتد و دیر برداشت شوند به دلیل گرم شدن هوا و خاک درصد پوسیدگی و کرم خوردگی پازچه های موسیر افزایش می یابد و این موضوع به شدت سبب کاهش عملکرد و کیفیت محصول می گردد. اواسط خرداد ماه بهترین زمان برداشت موسیر می باشد، البته توجه به گزارش های هواشناسی و تقویم بارشی برای تعیین تاریخ برداشت بسیار مهم است و بر کیفیت محصول تاثیر دارد.
- نحوه برداشت: به منظور خارج کردن پیاز ها با حداقل خسارت و زخم خوردگی بهتر است یکی دو روز بعد بارندگی برای برداشت موسیر برنامه ریزی کرد، چنانچه بارش باران اتفاق نیفتاد دور روز قبل از یرداشت می توان اقدام به آبیاری مزرعه نمود.
4.انبارداری: موسیر را باید در سایه و محیطی خشک و خنک نگهداری کرد. چنانچه زمان فروش موسیر برداشت شده بیشتر از ده روز باشد می بایست اقدام به خشک کردن موسیر ها نمود. برای خشک کردن موسیر باید آن را به ورقه های نازک برش داد و در سایه در محیطی خنک بر روی سطحی مشبک که امکان انتقال هوا دارد خشک نمود.
